وقتی عزیزجان تعریف میکند که خواستگارهایش را نشانش نمیدادند تا مبادا چشم و گوشش باز شود، وقتی از طلعت خانم همسایه میگوید که پسران و دختران دم بخت را به هم میرساند و از این راه امرار معاش میکرد و شرح میدهد آقا جان (شوهرش) را تا لحظه عقد ندیده بود و وقتی اولین بار در لباس سفید عروسی کنار مرد تنومندی که 15 سال از او بزرگتر بود، نشست، نزدیک بود از ترس زهره ترک شود.
نوهها میخندند، انگار همه این خاطرات به افسانهای تبدیل شده که با چاشنی شوخی و طنز همراه میشود، اما همین 50 سال پیش، خیلیها با این شیوههای سنتی سر و سامان گرفتهاند.
براساس آمارهای رسمی سالانه 2 میلیون نفر بهجمعیت مجرد کشور اضافه میشود. طبق اطلاعات و آمار شورای فرهنگی اجتماعی زنان، بیش از 16 میلیون جوان مجرد در ایران در سن ازدواج قرار دارند.
در کنار این افزایش جمعیت، تغییر شرایط اجتماعی و فرهنگی و استفاده از ابزارهای مختلف ارتباطی نهتنها مفهوم ازدواج را تغییر داده، بلکه شیوههای گزینش همسر را نیز متحول کرده است.
هرچه فضای فرهنگی و اجتماعی جامعهای با سرعت بیشتری متحول شود، شکل و شیوه ازدواج و روشهای انتخاب همسر هم تغییرات بیشتری به خود میبیند.
ازدواج جوانان ایرانی، سنتی یا مدرن
سازمان ملی جوانان در نظرسنجی مفصلی از جوانان به این نتیجه رسیده که هر چند شیوههای انتخاب همسر از تنوع
برای مطالعه مقاله- به ادامه مطلب بروید
ازدواج به سبک بنگاهی!؟
ازدواجهای سنتی دستخوش موج مدرنیته
وقتی عزیزجان تعریف میکند که خواستگارهایش را نشانش نمیدادند تا مبادا چشم و گوشش باز شود، وقتی از طلعت خانم همسایه میگوید که پسران و دختران دم بخت را به هم میرساند و از این راه امرار معاش میکرد و شرح میدهد آقا جان (شوهرش) را تا لحظه عقد ندیده بود و وقتی اولین بار در لباس سفید عروسی کنار مرد تنومندی که 15 سال از او بزرگتر بود، نشست، نزدیک بود از ترس زهره ترک شود.
نوهها میخندند، انگار همه این خاطرات به افسانهای تبدیل شده که با چاشنی شوخی و طنز همراه میشود، اما همین 50 سال پیش، خیلیها با این شیوههای سنتی سر و سامان گرفتهاند.
براساس آمارهای رسمی سالانه 2 میلیون نفر بهجمعیت مجرد کشور اضافه میشود. طبق اطلاعات و آمار شورای فرهنگی اجتماعی زنان، بیش از 16 میلیون جوان مجرد در ایران در سن ازدواج قرار دارند.
در کنار این افزایش جمعیت، تغییر شرایط اجتماعی و فرهنگی و استفاده از ابزارهای مختلف ارتباطی نهتنها مفهوم ازدواج را تغییر داده، بلکه شیوههای گزینش همسر را نیز متحول کرده است.
هرچه فضای فرهنگی و اجتماعی جامعهای با سرعت بیشتری متحول شود، شکل و شیوه ازدواج و روشهای انتخاب همسر هم تغییرات بیشتری به خود میبیند.
ازدواج جوانان ایرانی، سنتی یا مدرن
سازمان ملی جوانان در نظرسنجی مفصلی از جوانان به این نتیجه رسیده که هر چند شیوههای انتخاب همسر از تنوع بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است، اما جوانان هنوز طرفدار ازدواجهای سنتی هستند.
در این نظرسنجی آمده است بیش از 87 درصد جوانان معتقدند در انتخاب همسر باید نظر بزرگترها را قبول کرد و حتی 40درصد گفتهاند بهتر است تا جوانان همانند گذشتگان به روش سنتی ازدواج کنند اما در این تحقیق بدرستی مفهوم سنتی یا مدرن بودن ازدواج تعریف نشده است، به طور طبیعی امروزه کمتر جوانی حاضر است تا لحظه عقد همسرش را ندیده، با او صحبت نکند یا نظر صرف واسطهها و بزرگترها را به طور کامل در انتخاب همسر بپذیرد.
سازمان ملی جوانان در ادامه نظرسنجیها اعلام کرده است که 28.3 درصد جوانان بهترین محیط انتخاب همسر را دانشگاه و موسسات آموزشی میدانند ، 22.7 درصد به جمع خانواده و خویشاوندان و البته بقیه هم به جمع دوستان خود اشاره کردهاند.
راههای متعدد انتخاب همسر
اما راههای همسریابی تنها به گزینههای سازمان ملی جوانان خلاصه نمیشود. در حال حاضر هرچند ازدواجها از شکل سنتی خارج میشود و نقش خانواده در گزینش همسر کاهش مییابد، جمع دوستان، مراکز مشاوره، ارتباط با دنیای مجازی، سایتها و چترومها، بنگاههای دوستیابی و... نقش پررنگتری مییابند.
از هر 100 ازدواج در کلانشهرهایی مانند تهران 22 مورد آن به جدایی منجر میشود و عدهای نیز رشد آمار طلاق را به شیوههای مدرن همسریابی نسبت میدهند.
2 روز گذشته نیز محسن زنگنه رئیس سازمان ملی جوانان استان تهران از رشد 21 درصدی آمار طلاق در 6 ماه اول امسال در تهران خبر داد.
وی گفت: در این مدت نرخ ازدواج 3.5 درصد رشد داشته و این آمار نشان میهد کارشناسان باید چرایی این موضوع را به طور دقیق بررسی کنند.
مرتضی صادقزاده، کارشناس ارشد مشاوره و امور فرهنگی با استناد به تحقیقات انجام شده معتقد است: در ازدواج مدرن خواستگاری یک تشریفات زاید است، توقعات زوجه از زوج بسیار بیشتر از گذشته است و بیشتر جنبه چشم و همچشمی دارد، افراد انعطاف کمتری نسبت به تغییر خواستههای خود دارند و در نهایت به همین دلیل اصطکاک بین زوجها بیشتر است.
وی در عین حال مردسالاری و یکسونگری ازدواجهای سنتی چند ده سال قبل را نیز نقد میکند و میگوید: البته ازدواجی که به طور صرف توسط خانوادهها تصمیمگیری شود نه در عرف ریشه دارد و نه در شرع، و از سنت ما نیز بسیار فاصله دارد، باید بپذیریم شرایط اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده اما نباید به صرف مدرن شدن زندگی خانوادگی، سادگی و انعطاف و صمیمیت ازدواجهای خانوادهمدار را فراموش کنیم.
ازدواجهای اینترنتی ، ازدواجهای بنگاهی
بیش از 39 سایت همسریابی به زبان فارسی در فضای اینترنت فعال است و گفته میشود با بالا رفتن سطح دسترسی جامعه به فضای مجازی، همسریابی از طریق سایتهای انتخاب همسر و چتروم افزایش یافته است.
از سوی دیگر، افزایش تعداد بنگاهها و دفاتر همسریابی بخصوص در شهرهای بزرگ به نوعی نقش واسطههای دیروز را بازی میکنند که گرایش برخی جوانان به استفاده از ظرفیت این دفاتر در انتخاب همسر در حال افزایش است.
اما سال گذشته محمدجواد علیاکبری، رئیس وقت سازمان ملی جوانان نسبت به فعالیت غیرقانونی این مراکز همسریابی ابراز نگرانی کرد بنابراین در حال حاضر بخش عمدهای از این مراکز غیرقانونی و بدون مجوز فعالیت از سازمان ملی جوانان هستند.
بخصوص این که عملکرد زیرزمینی برخی از این مراکز که البته از تعداد نامشخص آنان نیز حکایت میکند مراجعان را در معرض آسیبهای روحی روانی قرار میدهد.
کدام راه موفقتر است؟
قدیمیها ازدواج را هندوانه سربسته میدانستند، این روزها با پیچیده شدن روابط اجتماعی این ابهام بیشتر شده است، هر چند صاحبان نگاه سنتی به ازدواج میکوشند تا با ورود ریشسفیدان و اعضای بزرگتر خانواده بر روند انتخاب همسر جوانان، از ابهام و ریسک آن بکاهند، اما جوانترها ترجیح میدهند، فرآیند انتخاب با نظرقطعی و نهایی خود آنان خاتمه یابد.
«مهرداد-ج» از جمله این افراد است که با وجود بههم خوردن ازدواجش در دوران عقد، همچنان قصد داشت همسرش را خودش انتخاب کند. چون عقیده دارد، او قرار است یک عمر زندگی کند نه پدر یا عمو و...
براساس پژوهشهای انجام شده نمیتوان از بین ازدواج سنتی و مدرن یا شیوههای متعدد انتخاب همسر حکم داد که کدامیک صددرصد به شکست و کدام یک به موفقیت میانجامد.
«م- آراسته»، مشاور فرهنگی و ازدواج در یکی از مراکز مشاوره خصوصی، افراط و تفریط را باعث افزایش ریسک در ازدواج میداند.
او میگوید: در برخی خانوادههای قدیمی این اعتقاد وجود دارد که دختر باید با لباس سفید به خانه شوهر برود و با کفن خارج شود. این نگاه در ازدواج و انتخاب همسر همانقدر آسیبزاست که به اشارهای جوانان حاضر شوند، طلاق بگیرند.
به عقیده این مشاور ازدواج، اگر جوانان آموزش پیش از ازدواج را از دوران متوسطه ببینند، نهتنها نسبت به تابو شدن انتخاب همسر که در برگزیدن گزینه مناسب دقت بیشتری خواهند کرد.
آراسته پیشنهاد میکند، جوانان را براساس شرایط روز با مقوله ازدواج و ابزارهای مدرن انتخاب همسر آشنا کنیم و این روند باید از طریق آموزش رسمی و غیررسمی انجام شود.